Mesbuk İle İlgili Meseleler

Müdrik, mesbuk, ne demektir? Bunlar namazlarını nasıl kılarlar?Müdrik sözlükte “idrak etmiş, yetişmiş, kavuşmuş” gibi anlamlara gelir. Dinî terim olarak, imama en geç birinci rekâtın rükûunda yetişip namazını imamla birlikte kılan kişiye denilir.
Mesbuk, namazını nasıl kılar? Mesbuk, cemaatle kılınan namaza baştan yetişemeyip ilk rekâtın rükûundan sonra imama uyan kimse demektir.

Namazın başında imâma uyup namazın tamamını imâmla beraber kılan kimseye müdrik denir. İmâma, bazı rek’atlar kılındıktan sonra yetişen kimseye ise mesbuk denir. Mesbuk, imâm selam verdikten sonra ayağa kalkıp yetişemediği rek’atları kılacağı zaman Sübhâneke’yi okur. İmâmın açıktan okuması gereken rek’atları, kendi başına kılarken Fatiha ve zamm-ı sûreyi de okur. Kendi başına kıldığı rek’atlarda kıraati terk ederse namazı fâsid olur (bozulur).

Mesbuk, imâm selam verdikten sonra eksik rek’atları kendi başına kılarken bir kadınla aynı hizada olmakla namazı bozulmaz. Mesbuk, eksik rek’atları kılarken yanılırsa sehiv secdesi yapması icap eder.

Akşam namazının üçüncü rek’atında imâma yetişen mesbuk, imâm selam verdikten sonra kılacağı iki rek’atta Fatiha ve zamm-ı sûre okuyacağı gibi ikisinin ortasında oturup Ettehıyyâtü de okur. İmâmla beraber kılamadığı iki rek’atın birinde hiçbir şey okumasa namazı bozulur.

Dört rek’atlı bir namazın son rek’atına yetişen bir mesbuk, imâm selam verdikten sonra kalkar, Fatiha ve zamm-ı sûre okuyarak bir rek’at kılar, rükû ve secdelerden sonra oturup Ettehıyyâtü okur. Sonra kalkıp aynı şekilde (Fatiha ve zamm-ı sûre okuyarak) bir rek’at daha kılıp oturmadan ayağa kalkar. O rek’atta de sadece Fatiha okuyup rüku ve secdeden sonra son oturuşu yapar ve namazını tamamlar.

İmâma gizli okunan rek’atte yetişen kimse Sübhâneke’yi okur. Açıktan okunan rek’atlerde uyan ise Sübhaneke’ye başlamışsa, imâm okumaya başlayınca okumaya devam etmez, susar.

İmâma tahiyyatta iken yetişen kimse, ayakta tekbir alır, Sübhâneke okumadan oturur.

Bazı rek’atlara yetişemeyen kimse, son oturuşta Ettehıyyâtü’yü okuduktan sonra salavatları okumaz, imâm selam verene kadar Ettehıyyâtü’nün sonundaki şehâdeti tekrarlar.

(Muhammed Alaaddin b. İbn-i Abidin, Üç Boyutuyla İslâm İlmihali, s.213-214)

Takva ve Vera Nedir?

Takva ve Vera Nedir? başlıklı yazımızı siz değerli okuyucularımızın istifadesine sunuyoruz.

İbâdet, mükelleflerin (erginlik çağına eren akıl sahibi insanların) nefislerinin arzu ve temayüllerine muhalefeti ve Rablerini tâzim için yapmış oldukları yapılması sevâp olan, Allâh (c.c.)’a yakınlık ifade eden özel tâatleridir. Tâatin aslı veradır. Vera’nın aslı takvâdır. Takvanın aslı nefis muhasebesidir. Nefis muhasebesinin aslı Allâh (c.c.)’un azabından sakınmak, nimetini ummaktır. On şey nefse gerekli görülmeyince verâ tamamlanmaz:

1. Dil ile gıybetten korunmak,

2. Kötü zandan sakınmak,

3. Halk ile alay etmekten geri durmak,

4. Haramlara bakmamak,

5. Doğru sözlü olmak.

6. İmân nimetinden dolayı Yüce Allâh’a minnettar olmalı ve kendi kendini beğenmemek,

7. Malı hak yolunda harcamak ve bâtıl yollarda harcamamak,

8. Yükseklik ve büyüklük dileğinde bulunmamak,

9. Beş vakit namâzı vakitlerine, rükü ve secdelerine dikkat ve itina ederek korumak,

10. Ümmet ve cemaat üzere istikamet etmek.

Ebû Musâ el-Eş’ari (r.a.)’den rivayet edildiğine göre: “Herşeyin bir haddi vardır. İslâm’ın hududu da verâ, tevazû, sabır ve şükürdür. Vera işlerin kıyam ve sebatına, sabır cehennem ateşinden kurtuluşa, şükür de cennete nail olmaya sebeptir.”

Hasanü’l-Basri (rh.a.), Mekke’de Hz. Alî (k.v.)’nin oğullarından, arkasını Kâbe’ye dayayıp halka vaaz eden bir gence: “Dinin sebat ve kıyamına sebeb olan şey nedir?” diye sordu. Genç, “Verâdır!” dedi. Hasanü’l-Basrî (rh.a.): “Dinin âfeti nedir?” diye sordu. Genç: “Tamahtır!” dedi.

Avâmın verâsı, haramdan ve haram şüphesi bulunan şeyden sakınmaktır. Havassın verâsı, içinde hevâ ve nefis için şehvet ve lezzet bulunan şeyden sakınmaktır.

(Muhâsibî, 52-53.s.; M. Asım Köksâl, İslâm Tarihi, 8.c., 853.s.)

Ashabı Kehf’in İsimlerini Ezberleyelim

Ashab-ı Kehf, Mağarada uzun süre uyuyarak Allah tarafından korunan gençlerdir. Ashab-ı Kehf kimdir? Ashab-ı Kehf isimleri ve kıssası nedir? Konuyla ilgili tüm detayları sizler için derledik.

Peygamber (s.a.v.) Efendimiz buyuruyorlar ki:

“Evlatlarınıza Eshab-ı Kehf’in isimlerini öğretiniz. Çünkü onların isimleri:

1. Bir binada bulunursa, o bina yanmaz,
2. Bir eşya üzerine yazılırsa, o eşya çalınmaz,
3. Bir hayvan üzerinde bulundurulursa o hayvan kaçıp gitmez,
4. Yangında bir bez parçası üzerine Eshab-ı Kehf’in isimleri yazılıp ateşin ortasına atılsa yangın söner,
5. Çok ağlayan çocuğun beşiğinde başının altına konulsa, çocuk ağlamaz,
6. Çekirge için, bir kâğıt üzerine yazılıp bir ağaca takılıp tarla ortasına dikilirse çekirgeler gider,
7. Hamile kadının sol oyluğuna bağlanırsa, doğum kolay olur,
8. Uyuyamayan bir kimseye, Haşr Suresinin sonunda “Lev enzelnâ”dan başlayarak 4 âyet, arkasından da Eshab-ı Kehf’in isimleri okunursa, o kimse uyur.” Eshab-ı Kehf’in İsimleri:

1. Yemlîhâ 2. Mislînâ 3. Mekselînâ 4. Mernûş 5. Tebernûş 6. Şâzenûş 7. Kefeştatayyûş 8. Kıtmîr (Köpeklerinin ismidir).

İngiliz Büyükelçisi, eski Müslüman-Türk evlerinin dış duvarlarına asılan, “Eshabı Kehf ve Yâ Hâfız Ey Muhâfaza eden, koruyan Rabbimiz” levhalarını görünce dayanamamış ve Keçecizâde Fuad Paşa’ya bunların ne olduğunu sormuş.

Fuad Paşa, İngiliz’in tam anlayacağı dille cevap vermiş: “O gördükleriniz, Osmanlı sigorta şirketinin levhalarıdır.”

(Hazînet-ül Esrar, s. 84–85; Ruh-ul Beyan c.5  s. 233)