Mazlum Padişah: II. Osman (Genç)

Mazlum Padişah: II. Osman (Genç). 16. Osmanlı padişahı ve  İslam halifesidir. Babası I. Ahmed’ dir. II. Osman 13 yaşında iken, amcası Sultan I. Mustafa’dan sonra Osmanlı tahtına oturdu.
Osmanlı cihan saltanatına câlis olan II. Osman, henüz 13 yaşını bir kaç ay geçen bir çocuktu. Bununla beraber, hususî surette yetiştirilmiş; iyi bir saray terbiyesi görmüş; pek erken inkişâf etmişti.
Genç ve talihsiz Pâdişâh, muhakkak ki, çok iyi bir tahsil görmüştü; ecdadına hayranlıkla doluydu. Büyük işler yapmak istiyordu. Bizzat sefere çıkıp, ecdadının gaza an’anesini yeniden canlandırması, her türlü takdirin üstündedir. İngiliz elçisi Thomas Roe, onu “Mağrur, âlicenap, çok cesur bir hükümdar olup, Hıristiyanların baş düşmanıydı. Ecdadının zaferlerine gıbta etmekte, büyük projeler yapmakta, onların şöhretine ulaşmak için, büyük bir gayretle çalışmaktaydı” diye vasıflandırmaktadır. Genç Pâdişâh, diğer Osmanoğulları gibi, kuvvetli bir şâirdi.
18 yaşının içinde bulunan genç Pâdişâh, tarihimizin de vasıflandırdığı gibi, elîm bir facianın kurbanı ve mevzuu olmuştur Genç Sultan’ın uğradığı elîm hâdise (şehit edilmesi), yüksek telâkkilerle dolu olan Osmanlı cemiyetini derinden sarsmış; her ne suretle olursa olsun, millî telâkkilere göre, son derece kudsî bir mevkide olan Pâdişah’a el kaldırış, en derin bir infialle, red edilmeğe başlanmıştır. Osmanlı pâdişâhlarının asırlar süren hükümdarlıkları esnasında halkın, millî ve mukaddes telâkkilerinde taht kuruşlarının tabiî bir neticesi olan içtimaî infial, hemen neticelerini vermiş; payitahtta ve taşrada fiilî hareketler zuhura gelmeğe başlamıştır. Bu suretle genç Pâdişah’ın hazîn âkibeti, bir cihan kadar geniş Osmanlı dünyâsının her köşesinden, takbih edilmeğe, yerilmeğe başlanmış, içtimaî nizâmı ihlâl eden azîm bir sarsıntıya vücut vermiştir.
(Ziya Nur Aksun, İslâm Tarihi 3, s.84-87)