Abdülmecid İstanbul’da dünyaya geldi. Babası ona iyi bir tahsil yaptırmak için çok titiz davrandı. Çok zeki, terbiyeli, merhamet ve şefkatli, fiziken biraz zayıfça idi. Tâhta çıktığında 16 yaşındaydı. Yeni gelişmeleri çok sıkı bir şekilde takip eder ve hemen Devlet-i Âliyye’de tatbik edilmesini isterdi. 21 yıl, 6 ay Osmanlı tahtında kaldı.

Sultan Abülmecid kendisinden önceki 32 selefinden kesin çizgilerle ayrılıyordu. Kendi arzusuyla ilan ettiği Tanzimat Fermânı yetkilerini büyük ölçüde sınırlıyordu. Fevkalâde nezaket, terbiye ve merhametiyle tanınmıştı. Zamanında  Avrupa’daki meşrutiyet hükümdarları gibi hareket etmiştir. Bazı tarih kitaplarında “büyük hükümdar” olarak anılmaktadır. Devri Osmanlı Devleti için değişme ve yenileşme devri oldu. Avrupa’daki teknikleri getirdi. Ancak bunların büyük kısmı satıhta kalmış ve tutunamamıştı. İyi ata biner, çocuklarının tahsiline dikkat ederdi. Avrupa’da prestiji büyüktü. Bütün hükümdarların hürmetini kazanmıştı.

Türk mâliyesinin son yıllarında kötüye gitmesi dışında, Tanzimat’ın büyük vezirleri sayesinde, bilhassa dış siyaset bakımından parlak bir yönetim sergilemiştir. Dolmabahçe Sarayı’nı yaptırmış ve orada yerleşmişti. Kendisi Ortaköy’deki Mecidiye, annesi Bezm-i Âlem Valide Sultan’da Dolmabahçe Camileri’ni yaptırmışlardı. Daha birçok büyük hastaneler, camiler, kışlalar, mektepler inşa ettirmişti. Aracısız halkın dertlerini halkın kendi ağzından dinleyen ilk padişahtır.

25 Haziran 1861’de verem sebebiyle vefât etti. Yerine kendisinden 6 yaş genç olan ve kişiliği kendisinden farklı olan kardeşi Sultan Abdülaziz geçti. Sultan Abdülaziz’den sonra Sultan Abdülmecid’in 4 oğlu tahta çıktı ve 1876’dan 1922’ye kadar 46 yıl tahta kaldı. Sultan Abdülmecid, Sultan Selim Cami avlusunda, Yavuz Sultan Selim Han’ın türbesinin yanına gömülmüştür..Kendi arzusuyla türbesi burada yapılmış ve verdiği emirle, hürmeten Yavuz Han’ın türbesinden daha alçak inşa edilmiştir.

(Yılmaz Öztuna, Büyük Türkiye Tarihi, c.7, 23-68 s.)