Hz. Esma (r.anhâ) Hz. Ebû Bekir (r.a.)’in kızı, Abdullah bin Zübeyr (r.a.)’in annesi, Hz. Aişe (r.anhâ)’nın üvey kız kardeşi olan meşhur sahâbiye kadınlardandır. İslâm’ın ilk yıllarında müslüman olmuştu. Hicretten yirmi yedi sene önce doğmuştu.
Buhari’de Hz. Esma (r.anhâ)’nın hayat tarzı bizzat kendi ağzından nakledilmiştir. Diyor ki: “Ben Hz. Zübeyr (r.a.) ile evlendiğim zaman yanında ne mâl vardı ne de mülk, ne hizmetçi vardı ne de başka bir şey. Sadece su taşıyan bir devesi ve bir atı vardı. Ben kendim, deve için ot vs. getirirdim. Hurma çekirdeklerini dövüp yem olarak yedirirdim. Suyu kendim getirir, su kırbası yırtılınca onu kendim dikerdim. Hayvanların ot ve yem ihtiyaçları gibi bütün hizmetlerini ben görürdüm. Evin bütün işlerini görürdüm. Fakat bütün bunların içinde, ata bakıp hizmet etmek bana en zor geleniydi. Ekmek pişirmeyi beceremediğimden, hamuru yoğurup Ensar (r.a.e.)’den komşu kadınlara götürürdüm. Onlar çok samimi ihlâslı kadınlardı. Benim ekmeğimi pişirirlerdi.
Hz. Esma (r.anhâ) çok cömertti. Önceleri hesaplar, ölçer, biçer öyle harcardı. Fakat Resûlullâh (s.a.v.): “Sarıp sarıp saklama, hesap etmeye çalışma, gücün yettiği kadar Allâh (c.c.) yolunda harcamaya devam et” buyurunca bol bol harcamaya başladı. Kendi kızlarına ve evdeki diğer kadınlara, “Allâh (c.c.) yolunda harcarken ve sadaka verirken, malın ihtiyaçtan fazla olmasını ve artmasını beklemeyin. Eğer ihtiyaçtan fazla olsun diye beklerseniz böyle olması mümkün değildir. Çünkü ihtiyaçlar gittikçe artar. Eğer sadaka vermeye devam ederseniz, sadaka olarak harcadıklarınızda zarar etmezsiniz” diye nasihât ederdi.(Zekeriya Kandehlevi, Fezaili Amal)
