Kuran’ı Tefsir Edebilmenin Şartları

Kuran’ı Tefsir Edebilmenin Şartları. Kuran-ı Kerim’i tefsir edebilmenin şartlarını sizler için derledik.

Aşağıdaki 15 ilme sahip olmaksızın Kur’ân-ı Kerîm’i tefsire kalkışmak caiz değildir. Kim bunları bilmeden tefsir ederse, kendisinden nehy olunan rey ile tefsir etmiş olur.

1. Lügat ilmi: Bu ilimle, kelimenin o dilde ifade ettiği mânâlar bilinir. Mücahit (r.a.), “Allâh (c.c.)’a ve ahiret gününe inanan, Arapça’yı bilmeyen kimsenin Kur’ân’ı tefsir etmesi haramdır.” der. 2-3. Sarf ve Nahiv ilmi: Arapça dilbilgisinin inceliklerini bildirir. 4. İştikak ilmi: Kelimelerin hangi köklerden türediği üzerinde durur. 5. Maâni ilmi: Cümleye güzel bir mânâ kazandırmak gayesi ile cümle kuruluşunun inceliklerini öğretir. 6. Beyan ilmi: Cümlenin ifade ettiği açık veya gizli mânaları, değişik üsluplarla kullanmadaki incelikleri öğretir. 7. Bedi ilmi: Söz sanatları üzerinde durur. Müfessir, Kur’an’ın ifadesindeki mucizelik yönlerini de bilmelidir. İ’cazı bütün yönleriyle bilmek, Allâh (c.c.) kelâmındaki inceliklere muttali olarak tefsir etmek demektir. 8. Kıraat ilmi: Bu ilim sayesinde, Kur’ân’ın kıraat incelikleri bilinir. Muhtemel kıraat vecihleri arasında tercih yapılır. 9. Usul-i Din (Kelâm ilmi): Bu ilim, Allâh (c.c.)’a isnadı caiz olmayan sıfatlar ihtiva eder gibi görünen âyetleri, zahiri manadan ayırarak tefsir etmeyi öğretir. Kelâm uleması bu gibi ayetleri tevil eder. Allâh (c.c.)’a isnâdı mümkün olmayan, vacip veya caiz olan manalarla delil getirir. 10. Usul-i Fıkıh ilmi: Âyetlerden hüküm çıkarmak ve istinbatta bulunmak üzere, delil getirmeyi öğretir. 11. Esbâb-ı Nüzul ilmi: Sebebi nüzul ile ayetin hangi konuda ve kimin hakkında nazil olduğu bilinir. 12. Nâsih ve Mensuh ilmi: Biri diğerinin hükmünü kaldıran ayetleri bildirir. 13. Fıkıh ilmi. 14. Mücmel ve mübhemin tefsirini beyân eden (âyetleri açıklayan) hadisleri bilmek gerekir. 15. İlm-i Mevhibe: Bu, bilgisi ile amel edene Allâh (c.c.) tarafından verilen ilimdir. Nitekim: “İlmi ile amel edene, Allâh (c.c.) bilmediğini öğretir” hadîsinde buna işâret olunur.
   (Hadimi, Berika-Tarîkat-ı Muhammediyye Şerhi, 5.c., 49-51.s.)