BÜYÜK COĞRAFYA ALİMİ: EBÛ UBEYD EL-BEKRÎ El-Bekrî’nin doğum tarihi kesin olarak bilinememektedir. En son yapılan araştırmalara göre, İşbîliye’nin (Sevilla) batısında bulunan Şeltîş’te (Saltes) doğduğuna kanaat getirilmiştir. Ebû Ubeyd el-Bekrî, Şeltîş’te başladığı öğrenimine, Kurtuba ve Endülüs’ün diğer önemli ilim merkezlerinde devam etmiştir. Meriye’de (Almeria) el-Bekrî, mezkûr şehirde el-Uzrî’den coğrafya konusunda istifade etmiştir. El-Bekrî, tarih, din, edebiyat alanında ilerlemesinin yanı sıra, botanik alanında da ilim tahsil etmiştir. Ama onu asıl ön plana çıkaran ise hayatını adadığı coğrafya olmuştur. İşin ilginç tarafı Ebû Ubeyd el-Bekrî, diğer seyyahların aksine ülke dışına hiç çıkmamıştır. Bununla beraber onun zengin kaynakçası ve edindiği bilgiler onu önemli bir coğrafyacı olmasına neden olmuştur. Ebû Ubeyd el-Bekrî, Kurtuba’da Ekim 1094’de vefat etmiştir. El-Bekrî, kitaplara düşkün birisiydi. İleri düzeyde kitap toplama ve okuma meraklısıydı. Kitaplarını âdeta bir mücevher saklarcasına bez kılıflara koyması kitaba verdiği değeri göstermektedir. El-Bekrî, coğrafya, edebiyat, botanik ve din vb. alanlarda birçok eser bırakmıştır. Bunlardan ilki, “Mu’cem me’sta’cem min esmâ’i’l-bilâd ve’l-mevâzı (mevâkı’)” dır. Bir coğrafya ansiklopedisi özelliği taşıyan eser, Arap yarımadasında bulunan yerlerin tarihi ve coğrafyası hakkında bilgiler vermektedir. Mu’cem isimli eserin bir diğer özelliği de daha öncesinde yalnızca kamuslarda kullanılan alfabetik sistemin kullanılmasıdır. El-Bekrî’nin ikinci eseri “el-Mesâlik ve’l-memâlik” dir. Eserde el-Bekrî’nin eserinde Endülüs Emevî Devleti ve dönemin diğer ülkelerinin yaşayış biçimleri, dinleri, nehirleri, iklimleri, şehirleri vb. hakkında bilgiler bulunmaktadır. Eserin, dünya coğrafyası için önemli olmasının yanı sıra, tarih, mezhepler tarihi, arkeoloji, etnoğrafya gibi alanları da kapsaması değerini artırmaktadır. (Erol Çetindal, Endülüs’te Yetişen Müslüman Bilim Adamları ve Bilim Dünyasına Katkıları, s.38-40)

Bir Yorum Bırak