Resûlullâh (s.a.v.) şöyle buyurdular ki:
“Beş şeyden önce beş şeyi ganîmet bil:
1) İhtiyarlığından önce gençliğini,
2) Hastalığından önce sağlığını,
3) Meşgûliyetinden önce boş zamanını,
4) Fakirliğinden önce zenginliğini,
5) Ölümünden önce hayatını…”
Resûlullâh (s.a.v.), bu beş şeyde birçok bilgi toplamıştır. Hele, ihtiyarlıktan önce gençlik. Çünkü insan gençliğinde nice amelleri işlemeğe güçlüdür; ihtiyarlığında onlardan hiçbirini yapamaz. Çünkü gençlik, günâh ve isyân içinde geçip giderse ihtiyarlıkta onlardan dönmek mümkün olmaz.
Hastalıktan önce sağlık da aynı, çünkü sağlam kimse malına ve nefsine söz geçirir. O hâlde sıhhatli bir insanın, sağlığını bir ganîmet bilmesi, iyi işler yapmaya çabalaması nefsiy-le ve malıyla sâlih amellerde bulunması gereklidir.
Dolu zamandan önce boş zamanın durumu da aynıdır, geceler boş zamandır, gündüzler de doludur.
Resûlullâh (s.a.v.)’in şöyle buyurduğu rivâyet edilmiştir;
– “Gece uzundur; onu uyku ile kısaltma. Gündüz de aydınlıktır; günâhlarla kirletme.”
-Allâh’ın verdiği dünyâlığa râzı isen, bunu bir ganîmet bil. Halkın elindekine göz dikme.
– İnsan, hayatta bulunduğu sürece iyi amel işlemeye gücü yeter. Öldüğünde ameli kesilir. Mü’min kula yakışan odur ki, bu fâni günlerini boşa harcamamak; ebedî hayatına böylece bir ganîmet hazırlamaktır.
– Çocukluğunda çocuklarla oynadın. Gençliğinde oyuncak sayılan işlere daldın, ihtiyarlığında ise zayıf düştün. Peki ne zaman Allâh için ibâdet yapacaksın? O hâlde: Öldükten sonra da hiçbir iş yapacak hâlin yoktur. Bu yolda bir çaban olacaksa, hayatında olacaktır. Daima ölüm meleğinin gelmesine hazır olmalısın. Ve her vakit onu hatırlamalısın. Çünkü: O, seni gözler, senden gâfil değildir.
(Ebû Leys Semerkandî, Tenbîhü’l-Ğâfilîn Bostânu’l-‘Ârifîn, 23-24.s.)