Alışveriş gereken bilgileri öğrenmek (alışveriş yapan için) farzdır. Kimse bunun dışında kalamaz.
Hz. Ömer (r.a.) çarşıya çıkıp halkı uyardı ve şöyle buyurdu: “Hiç kimse alışveriş hakkındaki bilgileri öğrenmeden bu çarşıda iş yapmasın. Yoksa faize düşer.” Alışverişin üç öğesi vardır:
- Satıcı ve alıcı, 2. Satılan mâl,
- Sözleşme.
Beş çeşit insanla alışveriş yapılamaz:
- Çocukla,
- Deliyle,
- Köle ile,
- Kör ile,
- Haram yiyenle.
Alışverişin metâsı mâldır. Mâlın satışında dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır.
Mal murdar olmamalıdır. Köpek, domuz, insan pisliği, fil kemiği, alkol, murdar hayvanın eti ve yağı gibi murdar şeylerin satışı batıldır. İçine pislik düşen yağın ve pis elbisenin satışı haram değildir. Misk ve ipek böceğinin satışı helaldir. Zira ikisi de temizdir.
Ud, saz ve harp gibi dinlenmesi haram olan çalgı aletlerinin satışı fâsittir. Çocukların oynaması için bile olsa, çamur, alçı veya madenden yapılan insan ve hayvan heykel ve şekillerinin satışı batıldır. Bunlardan elde edilen para haramdır. Böyle şeyleri kırmak farzdır. Fakat ağaç ve bitki resimleri yapmak caiz olduğu gibi, üzerinde bu resimlerin bulunan tabak ve kumaşın satışı da caizdir.
(İmam Gazali, Kimyayı Saadet)
