Türkistan’da yetişen büyük velîlerden Ahmed Yesevî (r.a.) daha yedi yaşında iken babası vefât etti. Yetim olarak büyüdü. Ahmed Yesevî hazretlerinin en mühim eseri, “Dîvân-ı Hikmet’tir. Bu eserde, o zamanda kullanılan ve herkesin anlıyabileceği sâde bir lisân ile söylenmiş manzumeler vardır. Bu manzumelerin konuları umumiyetle şunlardır: İnsanları müslüman olmaya teşvik edici, Muhammed (s.a.v.)’i öven, O (s.a.v.)’e tâbi olmakla çok yüksek derecelere kavuşmuş olan velîlerin hâllerinin anlatıldığı kısımlardır. Eserde, Muhammed aleyhisselâma ümmet olmanın büyük saâdet olduğu, insanı saâdet-i ebediyyeye kavuşturan İslâmiyet yolunda bulunmanın kıymeti, Allahü Teâlâ’yı ve O’nun dostlarını herşeyden çok sevmenin lüzumu, âhırete, Cennet ve Cehennem’e inanmanın ve onlara hazırlanmanın ehemmiyeti, dünyânın geçici olduğu, buradaki lezzetlere, zevklere, mal, mevki, görünüş ve gösterişlere aldananların zavallılıkları çok güzel dile getirilmiştir. Ahmed Yesevî (r.a.), daha çocukluğundan itibaren, Resûlullah Efendimiz’in (s.a.v.) sünnetine tam tâbi olmakta hiç gevşeklik göstermemişti. 63 yaşına geldiği zaman, Resûlullah
(s.a.v.) efendimiz o sene âhırete teşrif ettiklerinden, 63 yaşından sonra yeryüzünde bulunmayı kendisine münâsip görmeyip yer altında kendisine mahsus bir hücre yaptırdı. Oraya merdiven ile inilirdi. Mezar misâli olan o yerde, vefât edinceye kadar, devamlı surette, ibâdet ve tâat ile ve Allahü teâlâyı düşünmekle meşgul oldu. Talebelerine ilim öğretmeye de orada devam etti. Kendisini vefât etmiş, kabre konmuş şekilde hissederek, bambaşka bir huşu’ ile ibâdetlerini yaptı. Burada evliyâlık yolundaki makam ve dereceleri kat kat arttı. 63 yaşından, vefât
ettiği 125 veya 133 yaşlarına kadar, orada ibâdet etti. Ahmed Yesevî (r.a.) buyurdu ki: “Akıllı ve uyanık kimse
isen, dünyâya hiçbir zaman gönül bağlama. Şeytan seni kandırıp, dünyâya meyletmeni temin ederse, artık seni idaresi altına almış demektir. Bundan sonra seni felâketlerden felâketlere sürükler de haberin bile olmaz.” (İslam Alimleri Ansiklopedisi 6.c., s.102-109)