Übeyy bin Ka’b (r.a.), Enes bin Ali’ye (r.a.) buyuruyor ki: “Sizler iki şeyi yapınız: Birisi hak yoldur ki, O İslâm dinidir. İkincisi de, Resûlullah (s.a.v.)‘in sünnet-i seniyyesidir. Kim ki bu iki şeye riâyet eder ve onunla beraber Allahu Teâlâ’yı zikr ederse, O (c.c)’nun korkusundan gözlerinden yaş gelirse o kimsenin vücuduna ateş temas etmez.’’
Übeyy bin Kâ’b bin Kays el-Ensârî (r.a.)’ın bir künyesi “Eb’ul-Münzir”dir ki bu künyeyi Hz. Peygamber (s.a.v) vermiştir. Diğeri “Eb’ut-Tufey”dir ki bunu da oğlu Tufeyl sebebiyle Hz. Ömer (r.a.) vermiştir. “Seyyid’ül-Kurrâ” (Kur’ân okuyanların efendisi) ve “Seyyid’ül-Ensâr” (Ensârın efendisi) lakâbları da O (r.a.)’na aittir.
Hz. Übeyy (r.a.) İslâmiyetin Medine taraflarında yayıldığı sıralarda, ikinci Akabe biâtından önce müslüman olmuş; daha sonra yetmiş kişi ile Akabe’ye iştirak ederek, müslümanlığını ve Resûlullah (s.a.v.)’e olan bağlılığını kuvvetlendirmiştir. Hicretten sonra Resûlullah (s.a.v) kendisini Aşere-i Mübeşşereden (Cennet ile müjdelenen) Sa’îd bin Zeyd (r.a.) ile kardeş yapmıştır.Übeyy bin Ka’b (r.a.) Hicretten sonra ilk vahiy kâtibi olmak şerefine nâil olmuş, Resûl-i Ekrem (s.a.v.) zamanında Kur’ân-ı Kerîm’i hıfz etmiştir. Ayrıca Hadîs-i Buhârî’de beyan olunduğu üzere Peygamber Efendimiz (s.a.v.) : “Kur’ân’ı dört kişiden, yani Abdullah b. Mesûd, Salim, Muâz ve Übeyy b. Kâ’b’dan öğreniniz.” buyurmuştur. (Ahmed Bin Hanbel, Müsned)
Übeyy bin Ka’b (r.a.), hayatını İslâmî ilimlere adamış bir Sahâbî idi. Kur’ân’da, tefsîrde, hadîste, büyük bir İmâm olup, ünlü fakîhlerdendi. Übeyy bin Ka’b (r.a.) aynı zamanda Eshâb-ı kirâmın müctehidlerindendi de Hz. Ebû Bekir (r.a.) ve Hz. Ömer (r.a.) devirlerinde ortaya çıkan birçok meseleyi fetvalarıyla hal yoluna koymuştu.
Vefat tarihi ihtilaflı olup Hicret-i seniyyenin on dokuz veya yirminci senesidir. Cenâze namazını Hz. Osman kıldırmış olup Baki’ kabristanında medfundur.
(İslam Alimleri Ansiklopedisi c.1 s.388-399
Hz. Mahmud Sami Ramazanoğlu (k.s) Ashab-ı Kiram s.271-275)