Mesbuk İle İlgili Meseleler

Müdrik, mesbuk, ne demektir? Bunlar namazlarını nasıl kılarlar?Müdrik sözlükte “idrak etmiş, yetişmiş, kavuşmuş” gibi anlamlara gelir. Dinî terim olarak, imama en geç birinci rekâtın rükûunda yetişip namazını imamla birlikte kılan kişiye denilir.
Mesbuk, namazını nasıl kılar? Mesbuk, cemaatle kılınan namaza baştan yetişemeyip ilk rekâtın rükûundan sonra imama uyan kimse demektir.

Namazın başında imâma uyup namazın tamamını imâmla beraber kılan kimseye müdrik denir. İmâma, bazı rek’atlar kılındıktan sonra yetişen kimseye ise mesbuk denir. Mesbuk, imâm selam verdikten sonra ayağa kalkıp yetişemediği rek’atları kılacağı zaman Sübhâneke’yi okur. İmâmın açıktan okuması gereken rek’atları, kendi başına kılarken Fatiha ve zamm-ı sûreyi de okur. Kendi başına kıldığı rek’atlarda kıraati terk ederse namazı fâsid olur (bozulur).

Mesbuk, imâm selam verdikten sonra eksik rek’atları kendi başına kılarken bir kadınla aynı hizada olmakla namazı bozulmaz. Mesbuk, eksik rek’atları kılarken yanılırsa sehiv secdesi yapması icap eder.

Akşam namazının üçüncü rek’atında imâma yetişen mesbuk, imâm selam verdikten sonra kılacağı iki rek’atta Fatiha ve zamm-ı sûre okuyacağı gibi ikisinin ortasında oturup Ettehıyyâtü de okur. İmâmla beraber kılamadığı iki rek’atın birinde hiçbir şey okumasa namazı bozulur.

Dört rek’atlı bir namazın son rek’atına yetişen bir mesbuk, imâm selam verdikten sonra kalkar, Fatiha ve zamm-ı sûre okuyarak bir rek’at kılar, rükû ve secdelerden sonra oturup Ettehıyyâtü okur. Sonra kalkıp aynı şekilde (Fatiha ve zamm-ı sûre okuyarak) bir rek’at daha kılıp oturmadan ayağa kalkar. O rek’atta de sadece Fatiha okuyup rüku ve secdeden sonra son oturuşu yapar ve namazını tamamlar.

İmâma gizli okunan rek’atte yetişen kimse Sübhâneke’yi okur. Açıktan okunan rek’atlerde uyan ise Sübhaneke’ye başlamışsa, imâm okumaya başlayınca okumaya devam etmez, susar.

İmâma tahiyyatta iken yetişen kimse, ayakta tekbir alır, Sübhâneke okumadan oturur.

Bazı rek’atlara yetişemeyen kimse, son oturuşta Ettehıyyâtü’yü okuduktan sonra salavatları okumaz, imâm selam verene kadar Ettehıyyâtü’nün sonundaki şehâdeti tekrarlar.

(Muhammed Alaaddin b. İbn-i Abidin, Üç Boyutuyla İslâm İlmihali, s.213-214)