- İsrafın fenalığı ve gaileleri;
İsraf kesin olarak haramdır, kalbî bir hastalık ve kötü bir ahlâktır. “… israf etme, israf ile saçıp savurma. Çünkü saçıp savuranlar şeytanların biraderleri olmuşlardır…”(İsrâ s. 25-26) İsrafın gaileleri; şeytana, Firavun’a arkadaş olmak, Allâh (c.c.)’un sevgisini kaybetmek, iki dünya da zillete dûçâr olmak gibi hallerdir.
- İsrafın kötü oluşunun asıl sebebi; mâl, Allâh(c.c.)’un nîmeti ve âhiretin tarlasıdır. İki dünyanın iyiliği, rahatlığı mal iledir. Mal ile kâfirlere karşı konulur, hacc ibâdeti yapılır, bedenin sıhhat ve zindeliği ancak mal ile olur. Peygamber (s.a.v.) buyurdu ki: “İyi mal, sâlih kimse için ne güzel şeydir!”
- İsrafın sınıfları;
Hatırı sayılır dinî ve dünyevî mubah bir fayda düşünülmeksizin malı yok yere harcamak, zayi etmek, istifade edilmeyecek şekilde denize, kuyu ve ateşe atmak veya benzeri bir yere dökmek israftır. İsyan ve günâha, Allâh (c.c.)’un men’ettiği şeylere sarfedilen her şey israftır.
- Sadaka israf olur mu?
Cenâb-ı Hakk şöyle buyuruyor: “Her biri mahsul verdiği zaman mahsulünden yiyin. Devşirildiği ve toplandığı gün de hakkını (zekât ve sadakasını) verin. İsraf etmeyin. Çünkü O, israf edenleri sevmez.” (En’am s. 141) Büyük müfessirlerden Kaadî ve Râzi, bu ayeti sadakada da israf etmeyin şeklinde tefsir etmişlerdir.
- İsrafın üç ilâcı;
İsrafın, yukarıda geçen gailelerini bilmek, bunları iyice dinlemek ve inceden inceye düşünüp tezekküre devam etmek, israftan kaçınmak ve tutumlu olmak için gereken gayreti göstermek, akrabalarından birini yaptığı israfından dolayı kendisini kınayacak görevli olarak vazifelendirmek ve israfın sebeplerini ve giderilme çarelerini bilmektir.
(İmâm-ı Birgivî, Tarikatı Muhammediye, s.240)
