İnsan-çevre ve insan-insan ilişkisi, her ne kadar hümanistlerin ve çevrecilerin temel meseleleri imiş gibi görünse de bizim inanç ve kültür atmosferimizde çevreyi ve insanı sevmenin en güzel örnekleri kendiliğinden yaşanılmıştır. Kendiliğinden, yani büyük içkabulle, teslimiyetle, herhangi bir fikir akımına, ideolojiye bağlı olarak değil. İşte size Fatih Sultan Mehmed’in bir vakfiyesi… Bunu bilelim ki, bilip de sadece “ah bizde neler varmış” demeyip, bugün için dersler alalım, ibretler alalım.
FATİH SULTAN MEHMED HAN’IN İNSAN VE ÇEVRE SAĞLIĞI İLE İLGİLİ VAKFİYESİ
“Ben ki İstanbul Fatihi abd-i aciz Fatih Sultan Mehmed, bizatihi alun terimle kazanmış olduğum akçelerimle satun aldığım İstanbul’un Taşlık mevkiinde kain ve malumu’l-hudud olan 136 bab dükkanımı aşağıdaki şartlar muvacehecesinde vakfı sahih eylerim. Şöyle ki;
Bu gayri menkulatımdan elde olunacak nemalarla İstanbul’un her sokağına ikişer kişi tayin eyledim. Bunlar ki, ellerindeki bir kab içerisinde kireç tozu ve kömür külü olduğu halde günün belirli saatlerinde bu sokaklara tükürenlerin, tükürükleri üzerine bu tozu dökerler ki yevmiye 20’şer akçe alsunlar; ayrıca 10 cerrah, 10 tabib ve 3 de yara sarıcı ve nasb eyledim.
İyi âlimler ise ayın belli günlerinde İstanbul’a çıkalar, bila istisna her kapuyu vuralar ve o evde hasta olup olmadığını soralar; var ise şifası ya da mümkün ise şifayab olalar. Değilse kendilerinden hiçbir karşılık beklemeksizin Darü’laceze’ye kaldırılarak orada salah bulduralar.
Mazaallah herhangi bir gıda maddesi buhranı da vaki olabilir. Böyle bir hal karşısında bırakmış olduğum 100 silah, ehli erbaba verile. Bunlar ki hayvanat-ı vahşiyenin yumurtada veya yavruda olmadığı sıralarda balkanlara çıkıp avlanalar ki zinhar hastalarımızı gıdasız bırakmıyalar.
Ayrıca külliyemde bina ve inşa eylediğim imarethanede şehit ve şühedanın harimleri ve Medine-i İstanbul fukarası yemek yiyeler. Ancak yemek yemeğe veya almaya bizatihi kenduleri gelmeyup, yemekleri güneşin loş bir karanlığında ve kimse görmeden kaplar içerisinde evlerine götürüle.”
(Basından Derleme)
