Müslüman astronom, astrolog ve matematikçidir. Şu
anda Türkiye’de bulunan Urfa şehrinin bir ilçesi olan
Harran’da doğmuştur.
Battani’nin astronomideki en çok bilinen başarılarından
biri Güneş Yılını 365 gün, 5 saat,46 dakika ve 24 saniye
olarak ölçmüş olmasıdır. Battani’nin Zij adı verilen çalışması
Kepler, Tycho Brahe gibi Avrupalı astronomlar üzerinde
büyük bir etki oluşturmuştur. Kopernik, Zij kitabı üç defa
Latince’ye çevrilmesine rağmen, O’ndan yaklaşık 700 yıl
önce yaşamış Battani ne yazdıysa eserlerinde aynen tekrar
etmiştir. Modern dünya, Battani’ye bilim dünyasına katkılarından
dolayı hürmetini, saygısını göstermiş ve Ay’daki bir
bölgeye Albategnius olarak ismini vermiştir.
Battani, Batlamyus’un bazı yanlışlarını düzeltmiş ve yeni
Güneş ve Ay tablolarını da derlemiştir. Güneş’in hareketlerini
keşfetmiş, gök kürenin bölümleri üzerine çalışmalar
yapmıştır. Battani, gelişmiş ay ve güneş tabloları kullanarak
yaptığı gözlemler boyunca, Güneş’in dış merkez kuvvetinin
değiştiğini, modern astronomide Dünya’nın Güneş etrafındaki
bir eliptik yörünge üzerindeki hareketinin eşitliğini
keşfetmiştir.
Sinüsün ve kısmi olarak da tanjantın hesaplamadaki
kullanımlarını açıklamış ve böylece modern trigonometrinin
temelini atmıştır. Battani, tanjant fikrini, tanjant ve kotanjant
hesaplamaları amacıyla denklemler geliştirmek için el-
Mervezi’nin konu hakkındaki matematiksel tablolarını derleyerek
kullanmıştır. Bundan başka sekant ve kosekantın
benzer fonksiyonlarını keşfetmiş ve kosekantlar hakkındaki
ilk matematiksel tabloyu, 1’den 90’a kadar her bir dereceyi
içerecek şekilde hazırlamıştır.
Kopernik, Kopernik Devrimi’ni başlatan De Revolitionibus
Orbium Coelestium adlı kitabında Battani’ye olan minnetini
dile getirmiş ve birçok yerde O’ndan alıntılar yapmıştır.
(İslâm Tarihi Ansiklopedisi, c.3 s.94-97)